تاثیر اضافه کردن درازـ مدت سه نوع کود آلی بر چگالی ظاهری، تنش در آستانه تراکم و حساسیت به تراکم خاک

تراکم خاک به عنوان تهدیدی در برابر بهره وری طولانی ـ مدت خاک های کشاورزی محسوب می شود. دو خاصه مکانیکی که از منحنی لگاریتم تنش ـ کرنش خاک استخراج می شوند عبارتند از: تنش پیش تراکمی که نقطه گذار از رفتار الاستیک به رفتار همراه با تغییر شکل ماندگار خاک می باشد، و دیگری شیب قسمت خطی منحنی فشردگی بکر (رفتار خاک در تنش های زیاد) که بنام شاخص فشردگی نامیده می شود. دراین تحقیق، نمونه های خاک سطحی از طرحی که در آن کودهای آلی (لجن فاضلاب، کمپوست و کود گاوی) در چهار سطح (0، 25، 50 و100 تن در هکتار) و یک ترکیب کودشیمیایی (250 کیلوگرم فسفات آمونیوم در هکتار و 250 کیلوگرم اوره در هکتار) به مدت 7 سال متوالی در تناوب گندم- ذرت به یک خاک لوم رسی سیلتی اضافه شده بود، تهیه گردیدند. تاثیر کودها و رطوبت (1/17 و 9/20 درصد) بر تنش پیش ـ تراکمی و شاخص فشردگی خاک با دو طرح فاکتوریل و مقایسه اورتوگونال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی گردید. با افزایش کربن آلی، چگالی ظاهری خاک پس از فشردگی در هر دو رطوبت افزایش کمتری یافت. کمترین افزایش در چگالی خاک در تیمار 100 تن لجن فاضلاب در هکتار و در رطوبت 1/17 درصد مشاهده گردید. در رطوبت یکسان، تنش پیش تراکمی ظاهری خاک هایی که کود های آلی در مقادیر زیاد (50 و 100 تن در هکتار) به آن ها اضافه شده بود، به طور معنی داری بیشتر از تیمار شاهد به دست آمد. اثر مقادیر کود در انواع کود آلی تقریباً مشابه بود. رابطه خطی و منفی معنی داری بین شاخص فشردگی و کربن آلی در رطوبت 9/20 درصد مشاهده شد، در صورتی که این رابطه برای رطوبت 1/17 درصد معنی دار نبود. کاهش شاخص تراکم و تنش پیش تراکمی، خاک تیمار شده با کودشیمیایی نسبت به تیمار شاهد معنی دار نبود. به طورکلی با وجود کربن آلی زیاد در خاک، سطح تنش در آستانه تراکم افزایش و حساسیت به تراکم خاک در رطوبت های بالا کا هش می یابد، بنابراین افزودن مواد آلی به خاک در نرخ زیاد، صرفنظر از نوع آن، می تواند به عنوان وسیله ای جهت افزایش مقاومت به تراکم در خاک های مناطق ایران مرکزی پیشنهاد شود.